پرسش :

در سال هاى قبل فرموده بودید: تعیین وقت ظهر و نیمه شب در قطب آسان است و در جایى دیگر مى فرمایید: براى انجام روزه باید به تعداد ساعت مناطق معتدل از صبح حساب شود. چگونه مى توان صبح را در قطب به دست آورد؟

پاسخ :
چنانچه از استوا به سمت شمال حرکت کنیم از مدار 67 درجه به بعد اعتدال به هم مى خورد. به عنوان مثال، در 67 درجه، اوّل تابستان آفتاب یک روز غروب نمى کند و اوّل زمستان یک روز طلوع نمى کند و هرچه به سمت بالامى رویم اختلاف بیشتر مى شود و یک هفته روز و یک هفته شب است و بالاتر از آن، اختلاف به یک ماه مى رسد تا نقطه 90 درجه که قطب است و شش ماه شب و شش ماه روز است. از طرفى، در جایى که خورشید غروب نمى کند، نور خورشید در طول روز یکنواخت نیست و فاصله آن با افق تغییر مى کند. بنابراین زمانى که خورشید در بالاترین حالت خود قرار دارد ظهر شرعى است و زمانى که در پایین ترین حالت است (هرچند هوا روشن است) نیمه شب شرعى محسوب مى شود که به آفتاب نیمه شب معروف است، کافى است از نیمه شب، به مقدار فاصله نیمه شب تا اذان صبح در مناطق معتدل، محاسبه کند و در همان زمان نماز صبح را بخواند وروزه بگیرد.

منبع: احکام غرب نشینان، مطابق با فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظله)، تهیه و تنظیم: محمدصادق مطهری فرد، انتشارات نسل جوان، 1395.